Cảm nhận phim American Beauty

Vẻ đẹp Mỹ (American Beauty) là một bộ phim kinh điển để lại nhiều ý nghĩa, cảm nhận, cũng như những bài học nhân sinh sâu sắc. Luôn nằm trong top những bộ phim “phải xem”, American Beauty chứa đựng những hình ảnh ẩn dụ, những quan niệm về cách sống, diễn xuất tuyệt vời của các diễn viên, và có một trong những poster phim đẹp nhất lịch sử điện ảnh.

Vẻ đẹp Mỹ là một bộ phim kinh điển

Vẻ đẹp Mỹ là gì?

Mỗi người, sau khi xem American Beauty, nếu có mong muốn ngẫm lại để đưa ra những cảm nhận, những review, và đi tìm những ý nghĩa từ bộ phim hẳn có nhiều trăn trở. Bởi, ngay cả đạo diễn Sam Mendes và giới phê bình cũng có rất nhiều diễn giải về thông điệp mà Vẻ đẹp Mỹ muốn truyền tải; hơn nữa, sau mỗi lần tìm về bộ phim, hầu hết mọi người đều có những cảm nhận mới khác nhau.

Tùy vào suy nghĩ, thế giới quan và quan niệm về vẻ đẹp, cuộc sống riêng của mỗi cá nhân, chúng ta sẽ tìm ra những “vẻ đẹp” từ American Beauty, nhưng chắc chắn “vẻ đẹp” mà bộ phim muốn chúng ta cảm nhận không hề cụ thể. Tuy thế, nó là một tiếng reo lớn, bắt buộc mỗi người xem phải tự ngẫm, tự đặt câu hỏi về ý nghĩa cuộc đời, cách chúng ta sống, những khát khao thầm kín, vẻ đẹp đến từ những điều hết đỗi bình thường, hay những lấp lánh, hào nhoáng bên ngoài phủ trên những điều xấu xa, giả tạo?...

Chúng ta không thể định nghĩa “Vẻ đẹp Mỹ” là gì, nhưng trong American Beauty, gần như tất cả các nhân vật đều là những con người xấu xí, ít nhất ở một khía cạnh nào đó. Mỗi nhân vật trong phim đều phần nào đại diện cho một kiểu người, đồng thời nói lên những mặt tối trong xã hội Mỹ. Qua những con người xấu xí đó, bộ phim muốn người xem đi tìm cái đẹp. Tại sao bộ phim lại tên là “Vẻ đẹp Mỹ” trong khi câu chuyện lại đầy những vết rạn của hầu hết các nhân vật trong các mối quan hệ gia đình, tình bạn, tình yêu? Vẻ đẹp không chỉ nằm trong những thứ hào nhoáng, lấp lánh, nó còn nằm trong những điều bình thường, và cả sự đổ vỡ. Là một bộ phim vừa vui vẻ, hài hước, vừa buồn bã, u ám, vừa đẹp đẽ, nhân văn, vừa xấu xa, ghê tởm…, nó truyền tải vẻ đẹp và khơi gợi mong muốn người xem tìm chọn cho mình một vẻ đẹp, từ đầy đủ mọi cung bậc cảm xúc, và từ đầy đủ những phơi bầy, kể cả những điều xấu xa nhất. Vẻ đẹp khi được cảm nhận có thể sẽ giống nhau ở mọi nơi, nhưng cách bộ phim phơi bầy mọi thứ thì lại rất Mỹ.

Triết lý về vẻ đẹp

American Beauty có hai biểu tượng lớn xuyên suốt bộ phim là hoa hồng và túi bóng. Hai hình ảnh có vẻ đối lập nhau, hoa hồng làm người ta thường đơn thuần nghĩ đến cái đẹp, cái lung linh, còn túi bóng thì là một vật hết sức tầm thường. Nhưng đằng sau chúng là cả một đời sống khác, có thể xấu xa, cũng có thể đẹp đẽ, sự biểu hiện ra bên ngoài của chúng chỉ là một phần rất nhỏ, vẻ bên ngoài đó thường đánh lừa ta, làm ta vội vã khẳng định bản chất của chúng mà không đi sâu vào những nội hàm bên trong để tìm ra bản chất thật của chúng.

 

Trước tiên, hình ảnh hoa hồng xuất hiện xuyên suốt bộ phim, dẫn dắt cốt truyện, góp phần diễn tả nội tâm, cảm xúc của nhân vật, và làm nổi bật mặt trái của những biểu hiện bên ngoài.

Hoa hồng mọc quanh hàng rào nhà Burnham. Hàng ngày, Carolyn chăm sóc chúng, hái những bông hoa đẹp nhất cắm vào bình và trầm trồ trước vẻ đẹp của chúng. Hoa hồng xuất hiện ở mọi nơi trong nhà, nó giống như một biểu tượng cho sự thành đạt, một gia đình yên bình, cho vẻ đẹp tâm hồn, nhưng chiếc mặt nạ đó không che đậy được những rạn nứt, đổ vỡ, sự giả dối, và những tối tăm trong tâm hồn. Vẻ ngoài đẹp đẽ, hào nhoáng không che đậy được sự vô nghĩa, thực dụng, xấu xa bên trong.

Hoa hồng xuất hiện trong những cảnh Lester mơ về Angela. Màu đỏ của những cánh hồng gắn liền với những cảnh khỏa thân, gắn liền với dục vọng của Lester.

Hoa hồng xuất hiện trên bàn tay thiếu nữ đặt hờ trên tấm poster. Cuối cùng, màu đỏ của những cánh hồng còn xuất hiện trên bức tường vấy máu ở cuối phim, tượng trưng cho sự khắc nghiệt của cuộc đời, cho tội ác và những bí mật bị che giấu.

Vẻ đẹp của hoa hồng, cũng như vẻ đẹp tự thân của mọi thứ trong đời sống, nó đẹp như nó vốn là. Khi ta lợi dụng vẻ đẹp của nó để gọi tên cho những thứ khác, ta không bao giờ có thể che đậy được bản chất thật xấu xa bên trong. Những bao gói lộng lẫy bên ngoài không làm cho ta trở nên thật sự hạnh phúc hơn. Nó giống như cuộc sống gia đình mẫu mực nhà Burnham nếu nhìn từ bên ngoài. Nó giống như hầu hết các nhân vật trong phim cố sống khác đi, tạo vỏ bọc khác đi, để giống một hình ảnh nào đó, hoặc vừa lòng một “định kiến” được quy định bởi người khác mà che đi sự thật của bản thân mình.

 

Đối lập với hình ảnh hoa hồng là hình ảnh túi bóng. Đoạn phim đẹp nhất mà Ricky từng quay được và chia sẻ với Jane về “thứ đẹp nhất mà anh từng thấy” chính là hình ảnh chiếc túi bóng nilon bị gió thổi tung và bay vòng vòng trong không trung. Một hình ảnh quá đỗi bình thường nhưng lại khiến Ricky nhận ra nhiều điều quan trọng, rằng “có cả một đời sống đằng sau những vật tầm thường”, rằng “có rất nhiều vẻ đẹp trong thế giới này”…

American Beauty sở hữu một trong những tấm poster đẹp nhất của lịch sử điện ảnh. Đó là làn da bụng mượt như nhung của thiếu nữ, khẽ hõm vào ở phần rốn tạo hình dấu hỏi, đôi tay nhỏ nhắn mịn màng chạm hờ vào một bông hồng. Trên poster và trong cả trailer giới thiệu phim, người xem thấy được một trong những thông điệp lớn nhất của Vẻ đẹp Mỹ là “…look closer” (Hãy nhìn gần hơn, hãy nhìn sâu sắc hơn). Chỉ cần nhìn gần hơn, tỉ mỉ hơn, sâu sắc hơn, bạn sẽ ngạc nhiên nhận ra mọi thứ đều có một tên gọi khác sau vẻ bề ngoài của nó. Cái tưởng chừng đẹp bên ngoài có thể xấu xa bên trong, cái đơn giản, tầm thường bên ngoài lại đẹp đẽ bên trong. Những điều tồi tệ có thể ẩn sau những thứ tưởng như hoàn hảo, và vẻ đẹp thường được tìm thấy ở những nơi ít ngờ nhất. Trên đời này, không có gì là hoàn hảo cả, mọi thứ đều có đời sống riêng và mang trong mình những nỗi đau, những xấu xí. Chúng ta phải học cách nhìn thấy và trân trọng vẻ đẹp trong sự không hoàn hảo, vẻ đẹp trong sự thiếu sót và trong cả những đổ vỡ, điêu tàn. Thật dễ dàng để khen một bông hồng đỏ là đẹp- thứ mà ai cũng thấy. Nhưng cần hơn là có một trái tim rộng mở, một khối óc minh triết và vượt qua những định kiến để thấy vẻ đẹp trong cả những túi bóng nilon tầm thường.

Poster American Beauty

Trói buộc và giải thoát

 

Hình ảnh nhân vật Lester ngồi bên bàn làm việc ở đầu phim, khuôn mặt in lên màn hình máy tính với những cột số chạy dọc, ngay lập tức khiến người xem liên tưởng tới sự giam cầm sau chấn song sắt.

Hình ảnh ẩn dụ về sự giam cầm

Không chỉ có Lester bị trói buộc trong cuộc sống của mình, hầu hết các nhân vật trong American Beauty đều bị giam cầm trong những vấn đề của riêng họ. Đó là những vấn đề chung của xã hội Mỹ nói riêng và khắp nơi trên thế giới nói chung. Đó là những cuộc khủng hoảng danh tính, khủng hoảng tuổi trung niên, định nghĩa mình ở tuổi trưởng thành, quan niệm về thành đạt, sắc đẹp,…, và định kiến về giới tính.

Tất cả sự trói buộc đó đều làm các nhân vật từ chối chính bản thân mình, đẩy họ đến chỗ cố sống khác đi hoặc biến đổi mình để làm vừa lòng những định nghĩa, những quan niệm, và những định kiến đó. Để rồi tất cả đều đi vào những bế tắc.

Chúng ta tin rằng, các nhân vật rồi sẽ được giải thoát khỏi những trói buộc, theo một cách nào đó. Đoạn cuối phim gợi mở về một sự giải thoát, khi Angela, trong giây phút tiến tới làm tình với Lester, nhờ dục vọng đã chân thành trở về với đúng bản thân mình, đã chân thành thổ lộ với Lester. Chính giây phút đó đã giúp Lester được giải phóng, và trả lời câu hỏi vì sao Lester dừng lại, vẻ đẹp không phải là đạt được dục vọng của mình mà là biết dừng lại đúng lúc, Angela biết mình đã được trân trọng, cô sẽ không còn ám ảnh về sự “tầm thường”. Sau khoảnh khắc đó, Lester cầm bức hình gia đình lên, nhớ lại những điều tốt đẹp đã qua. Họ đã được giải thoát.

Vẻ đẹp Mỹ- một bộ phim kinh điển

 

American Beauty có dàn diễn viên tài năng, kịch bản thông minh, âm nhạc tuyệt vời và những góc quay sáng tạo. Tất cả khiến bộ phim giành được 5 giải Oscar và trở thành tác phẩm điện ảnh kinh điển của thế kỷ 20.

Khoảng đầu những năm 1990, khi đang đứng ở Trung tâm thương mại thế giới, Alan Ball, tác giả kịch bản của bộ phim, nhìn thấy một túi rác bay phất phơ trước gió. Ông ngắm nhìn chiếc túi trong gần mười phút và cảm thấy rất xúc động. Chính chiếc túi bóng tầm thường đó đã truyền cảm hứng cho ông viết kịch bản American Beauty.

Chính Steven Spielberg đã chọn Mendes làm đạo diễn phim American Beauty, Dreamworks SKG của Spielberg (do Spielberg, Jeffrey Katzenberg và David Geffen điều hành) là công ty sở hữu bản quyền kịch bản gốc của Alan Ball. Mùa xuân năm 1998, Sam Mendes, lúc đó đang là một đạo diễn sân khấu, nhận được kịch bản phim từ Steven Spielberg. Sam Mendes đoạt giải Oscar năm 2000 dành cho đạo diễn xuất sắc nhất, giải thưởng của Hiệp hội phê bình điện ảnh Mỹ, Hiệp hội phê bình điện ảnh Dallas, giải Quả cầu vàng năm 2000, một thành công ngoài sức tưởng tượng, chưa từng có một đạo diễn sân khấu nào đạt được thành tựu như vậy khi nhảy sang lĩnh vực điện ảnh.

Thora Birch vào vai Jane khi mới 17 tuổi. Đoàn làm phim đã phải xin ý kiến bố mẹ cô để họ cho phép Thora thể hiện một số cảnh khỏa thân ngắn. Trong khi quay những cảnh phim này, cả bố mẹ Thora cùng người đại diện về lao động trẻ em phải luôn ở bên máy quay. Phim được quay chủ yếu ở ngoại ô Chicago, Illinois, nhưng những cảnh quay từ trên cao lại được thực hiện ở Sacramento, California. Lúc đầu cảnh quay dự định tiến hành ở San Jose, California, nhưng cảnh sát ở đây không cho phép máy bay trực thăng bay ở độ cao dưới 300 feet vì sợ tiếng ồn. Mặc dù vậy, những khuôn hình từ bầu trời Sacramento cũng làm cho đạo diễn Sam Mendes hài lòng.

Điều còn lại…

Đôi khi, chúng ta thường nói với nhau rằng, tại sao chúng ta không đối xử chân thành với nhau, chân thành với chính bản thân mình. Tại sao phải làm vừa lòng những định kiến, những quan niệm, định nghĩa hay tiêu chuẩn của số đông?

Nhưng càng trưởng thành hơn chúng ta càng nhận thấy rằng, sở dĩ người ta còn giả tạo, còn thực dụng, còn quan trọng hình thức là vì không thể dựa vào thực chất, vào tình cảm, vào lòng chân thành của con người được, vì cái đó quá hiếm hoi. Cho nên chúng ta mới phải dựng lên một bộ khung hình thức để nâng đỡ xã hội loài người. Chúng ta bị chi phối bởi đánh giá của người khác, bị chi phối bởi định nghĩa, quan niệm của số đông, của truyền thông, thương mại.

American Beauty là tiếng chuông để ta nhìn lại chính mình, để biết trân quý lòng chân thành hiếm hoi của con người. Nó truyền tải thông điệp rằng chúng ta phải học cách yêu thương bản thân, chấp nhận cả những ưu, khuyết điểm và những điều khác biệt ở chính mình và người khác. Chỉ khi trung thực, sòng phẳng với bản thân và người khác, chúng ta mới đạt được sự thanh thản và bình yên trong tâm hồn. Đó không chỉ là Vẻ đẹp Mỹ, nó là vẻ đẹp ở mọi nơi trên mặt đất này.

VnTimeless

VnTimeless cảm ơn bạn đã ghé thăm website! Mời bạn để lại dưới đây một comment!