Huyền
thoại mùa thu (Legends of the Fall) là một bộ phim kể lại những huyền thoại về ảnh
hưởng của thiên nhiên, chiến tranh, tình yêu,…, và tính cách lên số phận của những
nhân vật. Câu chuyện diễn ra trong vùng thảo nguyên đẹp hùng vĩ, nơi có những
cánh đồng cỏ bất tận, những đàn gia súc lớn, những dòng suối và làn gió hoang dại
thổi mơn man. Nơi có những nông trại nằm ẩn khuất sau các rạng núi xanh tươi trập
trùng, dưới ánh chiều tà, bình yên và cô độc. Nơi những huyền thoại xuất hiện,
vào lúc mùa thu đến, khi lá vàng trải thảm trong những khu rừng.
 |
| Poster Legends of the Fall |
Huyền thoại mùa thu là một bộ
phim mang tính sử thi huyền thoại, được bắt đầu bằng lời dẫn truyện bên ánh lửa
bập bùng của nhân vật One Stab, người chiến binh da đỏ già nua với giọng kể
trầm sâu. Bộ phim được sản xuất năm 1994, dựa trên tiểu thuyết cùng tên của nhà
văn Jim Harrison. Đạo diễn bộ phim là Edward Zwick, dàn diễn viên gồm Brad
Pitt, Anthony Hopkins, Aidan Quinn, Julia Ormond, Henry Thomas và con gấu Bart
the Bear. Bối cảnh phim trải dài từ trước Thế chiến thứ nhất tới thập niên 1920
và kết thúc vào năm 1963. Bộ phim đã giành được một giải Oscar cho “Quay phim
xuất sắc”.
Đại tá William Ludlow, người
chủ gia đình, rời bỏ quân đội vì bất đồng với chính sách của chính phủ trong
vấn đề người da đỏ bản địa, ông đưa gia đình đến sống ở một vùng đất xa xôi của
Montana, đi cùng ông là người bạn tin cậy nhất của mình, một người da đỏ tên là
One Stab. Ông Ludlow đã dựng nên một ngôi nhà lớn và chăn nuôi gia súc. Vợ ông,
Isabel, sinh ra và lớn lên ở thành phố, không thích ứng được với những mùa đông
khắc nghiệt của vùng thôn quê giá rét, đã rời bỏ đến vùng bờ biển miền Tây. Ông
nuôi lớn những đứa con trai của mình với sự giúp đỡ của One Stab, One Stab đã
dạy những đứa nhỏ ngôn ngữ và tập tục của người da đỏ. Ngoài ra còn có một gia
đình người làm thuê, gồm người chồng Decker, người vợ da đỏ tên Pet và cô con
gái nhỏ Isabel, thường gọi là Isabel II để phân biệt với người vợ của đại tá.
Ludlow có ba người con trai với
tính cách hoàn toàn khác nhau. Người con cả Alfred có trách nhiệm, cứng nhắc và
thận trọng. Người con thứ Tristan cương trực, bất kham, hoang dại, là người
được Ludlow yêu quý nhất. Tristan gần gũi với thiên nhiên và chịu ảnh hưởng
nhiều nhất những tập tục của người da đỏ. Người con út Samuel trong sáng, vô
tư, luôn tìm cách thoát khỏi sự bao bọc của gia đình.
Tristan Ludlow là nhân vật
trung tâm của bộ phim, sự đến và đi của anh tượng trưng cho sự mở đầu và kết
thúc của các chương. Theo lời One Stab: “Some people hear their own
inner voices with great clearness and they live by what they hear. Such people
become crazy, or they become legends” (một số người sống và hành động theo
tiếng gọi sâu thẳm trong con tim mình. Những người đó hoặc là sẽ trở nên điên
dại, hoặc sẽ trở thành huyền thoại”. Tristan như một hòn đá tảng nơi xoáy
nước, hấp dẫn tất cả những người xung quanh bằng một sức hút không thể cưỡng
lại. Người ta không thể tự ngăn mình đến với anh, không thể ngừng yêu anh một
cách vô điều kiện, cho dù những người yêu chàng nhất thường phải nhận số phận
bi thảm nhất.
Nếu gọi Huyền thoại mùa thu là
một bản nhạc đẹp và bi tráng về vùng thảo nguyên hoang dã miền Tây nước Mỹ thì
Tristan là những khuông nhạc có đủ cung bậc thăng trầm khó đoán định và không
bao giờ có thể phán xét bằng lằn ranh của sự đúng sai.
Tristan là một con người bất
kham, hoang dại, luôn sống theo tiếng gọi sâu thẳm của bản năng và vượt ra khỏi
những ước định của xã hội. Trong Huyền thoại mùa thu, Tristan đã ba lần bỏ lại
tất cả để ra đi tìm kiếm một thứ mơ hồ nào đó, anh tìm kiếm phần khuyết mà
trong sâu thẳm bản ngã của mình luôn luôn thúc giục được lấp đầy. Đó là ý nghĩa
tối thượng trong bản ngã của Tristan, chỉ cần tiếng gọi ấy ngân lên, anh sẽ
hành động vì nó, không có sự thỏa hiệp nào có thể níu giữ bước chân anh, không
có sự thỏa hiệp nào làm anh sống trái với niềm tin của mình. Có lẽ vì sự chân
thành đó, dù anh làm tất cả đau khổ, anh vẫn là người được họ yêu thương nhất.
Tristan là một bản thể phức tạp
giữa lòng nhân ái và những mong muốn vượt ra ngoài khỏi những khuôn khổ thông
thường, mong muốn xây dựng một thế giới theo cách của riêng mình, bất chấp việc
phải bỏ lại những điều rõ ràng đang tốt đẹp phía sau. Ở Tristan, người xem vừa
có được sự thăng hoa mãnh liệt, vừa nhận về sự hoang mang tột độ. Anh đã yêu,
đã sống, đã dằn vặt, đã ra đi rồi trở về, và đã chết một cách dữ dội, đó có thể
được coi là huyền thoại của một con người.
 |
| Brad Pitt trong vai Tristan |
Ban đầu, vai diễn Tristan
Ludlow có chủ ý dành cho Tom Cruise. Sau đó được thay thế bởi Brad Pitt nhưng
anh không đồng ý nhận vai, nhà sản xuất Marshall Herskovitz cuối cùng cũng
thuyết phục được Pitt tham gia. Trong quá trình làm việc, ý tưởng về nhân vật
Tristan giữa Brad Pitt và đạo diễn Zwick khác nhau, dẫn họ đến mâu thuẫn, thậm
chí có những tình huống mâu thuẫn gay gắt đã xảy ra, nhưng cuối cùng bộ phim
cũng được hoàn thành. Trong vai Tristan, với mái tóc lãng tử bồng bềnh, vẻ
phong trần ngạo nghễ, ánh mắt sâu thẳm và khí chất ngang tàng. Brad Pitt đã tạo
nên một nhân vật biểu tượng của sự mạnh mẽ đầy nam tính, một gã "trai
hư" mà phái nữ vẫn thường chờ đợi ở một người đàn ông. Với vai
diễn Tristan, Brad Pitt đã đánh cắp trái tim của biết bao phụ nữ ở khắp nơi
trên thế giới.
Legends of the Fall, ngay từ
cái tên đã bắt người xem phải đi tìm những ý nghĩa khác nhau của nó. Tính đa
nghĩa của từ “Fall” được viết hoa gây bối rối cho người xem. Huyền thoại mùa
thu là tựa đề quen thuộc với nhiều người, đó cũng là cách dịch phổ biến ở nhiều
nơi trên thế giới.
Đầu bộ phim có chi tiết nói
Tristan Ludlow được sinh ra vào “Moon of the Falling Leaves” (Mùa
lá rụng). Đó là thuật ngữ đặc biệt của người da đỏ dùng để chỉ khoảng
thời gian cuối thu đầu đông, vào khoảng cuối tháng 10, đầu tháng 11. Những sự
kiện quan trọng trong phim cũng diễn ra vào khoảng thời gian nay.
Legends of the Fall cũng có thể
được coi là huyền thoại của sự sa ngã. Trong poster của bộ phim có lời đề
tựa “After the Fall from Innocence the Legend begins” (Từ sau sự Sa
ngã, Huyền thoại bắt đầu). Trong phim, cuộc đời của ba anh em nhà Ludlow
đều liên quan đến tình cảm của một người phụ nữ. Susannah đã đính hôn với
Samuel, yêu sâu đậm Tristan, và kết hôn với Alfred. Chính mối quan hệ tình cảm
phức tạp này đã làm sứt mẻ, chia rẽ tình cảm cha con, tình anh em ruột thịt
trong gia đình và cũng là khởi nguồn của hầu hết bất hạnh và bi kịch trong
phim.
Huyền thoại mùa thu bắt đầu
bằng một cuộc chiến tranh. Ở một mặt nào đó, chiến tranh giống như một chất men
kích thích đối với tuổi trẻ, nó đồng nghĩa với khát vọng, lý tưởng và hiến
dâng. Nhưng khi đi qua chiến tranh, những kí ức là thứ vĩnh viễn còn lại, thấm
vào xương tủy họ, để lại trong họ những khổ đau, mất mát, và dằn vặt. Họ hoàn
toàn mất phương hướng và loay hoay để tìm lại chính mình.
Ngay trước khi chiến tranh diễn
ra, Samuel trở về nhà và dẫn theo người vợ chưa cưới Susannah. Nhưng chất men
của chiến tranh kêu gọi, tuổi trẻ của Samuel lên đường đi tìm lý tưởng. Hai
người anh đi theo, mặc dù yêu thương em hết mình, cũng không bảo vệ được đứa em
út trước làn đạn của khói lửa chiến tranh. Phân đoạn Tristan tìm cách cứu và
điên dại trả thù cho Samuel là một trong những phân đoạn cảm động nhất của
Huyền thoại mùa thu. Sau chiến tranh, Tristan lúc nào cũng mặc cảm mình có lỗi
với Samuel. Anh đến, anh đi, anh trở về… nhưng dù anh có chạy đi đâu, kí ức
chiến tranh vẫn bủa vây, hành hạ anh. Và vào lúc anh hạnh phúc nhất với
Susannah, mặc cảm lỗi lầm càng dâng lên trong anh, anh đang hạnh phúc cùng
người vợ chưa cưới của đứa em đã mất của mình. Anh ra đi, giong buồm đến những
vùng đất chưa người da trắng nào đặt chân đến để tìm kiếm bản ngã, tìm kiếm sự
thanh thản trong tâm hồn mình. Nhưng anh không tìm lại được chúng, Tristan và
Susannah sẽ mãi mãi không hạnh phúc, khi những kí ức, những mặc cảm tội lỗi
không bao giờ mất đi. Anh viết thư về cho Susannah, bảo cô hãy đi lấy chồng.
Người anh cả Alfred lại có cuộc
chiến nội tâm khác của riêng mình. Anh không bao giờ nhận được sự ưu ái và thừa
nhận từ người cha của mình, như cách ông đã dành cho Tristan. Cô gái anh phải
lòng từ cái nhìn đầu tiên cũng yêu sâu đậm Tristan, anh đành chôn chặt trong
tim những rung động đầu đời đó. Nhưng chính Alfred, con người được coi là cứng
nhắc, lại là người duy nhất vượt qua được những kí ức và những bất công từ cách
đối xử của người cha mình. Anh là người đã làm chủ cuộc đời của mình một cách
tốt nhất. Xây dựng được một sự nghiệp, như một hình mẫu lý tưởng của xã hội
thượng lưu. Anh cũng là người dũng cảm gạt bỏ mọi ẩn ức để thực hiện trách
nhiệm của mình. Anh cưới Susannah, che chở cho cô ấy. Anh ngấm ngầm tìm cách
giúp đỡ khi Tristan ngồi tù. Anh nổ súng, sát cạnh gia đình để chống lại kẻ
thù. Đến cuối cùng, tình cảm gia đình vẫn là điều thiêng liêng nhất.
Susannah, người đã mang tình
yêu và cả nỗi bất hạnh vào gia đình Ludlow, người đã trải qua những chuyện tình
với cả ba anh em nhà Ludlow, cô là người vừa đáng thương lại vừa đáng giận.
Xuyên suốt Huyền thoại mùa thu là những chuyện tình buồn bã sâu thẳm như mùa
thu. Cô đính hôn với người em út nhưng anh ta ra trận rồi nằm lại ở đó. Cô yêu
sâu đậm người em thứ hai nhưng anh ta bị bản ngã và những dằn vặt nội tâm nhấn
chìm. Cô cưới người anh cả, nhưng không thể vượt qua những bóng đen ám ảnh của
quá khứ, cuối cùng tự kết liễu cuộc đời của mình một cách đầy buồn đau.
Susannah là nhân vật dễ được
cảm thông. Một cô gái mỏng manh, khát khao yêu và được yêu, với giọng nói nhỏ
nhẹ thì thầm, và luôn bị bỏ lại cùng với những nỗi đau. Susannah là mẫu người
phụ nữ của hậu phương, là mẫu người phụ nữ của phía sau người chồng. Chiến
tranh lại hủy hoại cô theo những cách nghiệt ngã nhất. Chiến tranh đã để lại
vệt máu trong tim cô khi cướp đi người chồng chưa cưới của mình. Ngỡ như tình
yêu sâu đậm với Tristan sẽ hàn gắn vết thương cho cô, nhưng chính trái tim anh
cũng đang bị dư chấn của chiến tranh nhấn chìm. Khi kết hôn với Alfred, trái
tim cô như cánh rừng sau cơn hỏa hoạn, ngọn lửa đã thiêu rụi tất cả và những
mầm non không còn có thể lớn lên? Đau đớn, mặc cảm, cô bị cuốn đi, không gì
chống đỡ, tả tơi.
Tristan và Susanah đã tạo ra
một mối tình để lại nhiều tiếc nuối trong lòng khán giả. Giữa họ chắc chắn là
một tình yêu sâu đậm, nhưng họ lại không thể hạnh phúc bên nhau. Khi Susannah
thăm Tristan trong tù, câu nói trong nước mắt “đã có lúc em mơ, em mơ
được làm mẹ của những đứa con anh, và giấc mơ đó luôn hiện hữu trong em” thể
hiện tình yêu và mong ước lớn lao của cô với Tristan. Cũng lời Susannah đã
nói với Tristan, bên cánh cửa nhà cô, khi Tristan trở về sau nhiều năm
tháng: “Forever turned out to be too long” (Mãi mãi đôi khi lại là quá
lâu) thể hiện thực tại mối tình giữa họ. Chuyện tình đó tuy không
thành, cũng là một điều đẹp đẽ của đời sống, đời sống này đủ chỗ cho tất cả mọi
điều, bên cạnh những điều viên mãn, tròn đầy, là cả những thiếu sót và tiếc
nuối. Như tất cả các nhân vật của Huyền thoại mùa thu, họ đều sẽ không tròn
trịa để đi đến một cái kết làm thỏa mãn người xem. Nhưng chính sự phơi bày
những bản ngã đó tự nó là một cái đẹp rất thật, rất đời.
Huyền thoại mùa thu, với những
thước phim đẹp nao lòng và âm nhạc mê đắm, là một dòng chảy miên man của các
câu chuyện. Người xem không một giây rời khỏi màn hình bởi những xung đột, cao
trào, diễn biến liên tục xảy ra. Tuy nhiên, các nhà phê bình không đánh giá cao
Huyền thoại mùa thu, bởi nó chưa đủ thuyết phục khi kể một câu chuyện mang tính
huyền thoại sử thi. Bộ phim quá lạm dụng hình ảnh theo kiểu nhiếp ảnh, âm nhạc
quá đà. Nhà làm phim mang quá nhiều tham vọng, câu chuyện trở nên phức tạp, do
đó không làm sâu sắc được những nội dung muốn truyền tải.
Tuy không được lòng giới chuyên
môn, Huyền thoại mùa thu lại được hàng triệu người xem yêu thích. Nó là một
trong số những bộ phim mà mỗi độ thu về, ở đâu đó, người ta lại nhắc đến, tìm
xem, xem lại, và mỗi lần xem đều thấy thêm một ý nghĩa nào đó của bộ phim.
Tristan, nhân vật chính của bộ
phim không làm những điều cao cả, phi thường, không chinh phục những khó khăn
và thay đổi hoàn cảnh. Nhưng, Tristan thực sự là đại diện cho hình ảnh một
người đàn ông chân chính, đẹp đẽ. Ở đó, anh dám yêu, dám đau, dám thách thức,
và dám sống.
One Stab đã nhận xét về Tristan
rằng anh là “một tảng đá mà tất cả tự tông vào để rồi vỡ vụn ra”,
sâu tận trong anh không muốn mình là tảng đá đó và càng không muốn bất cứ ai vỡ
vụn trước mắt mình, tuy nhiên bản năng đã dẫn đường, và có lẽ cũng bởi thế,
đúng sai đôi khi là những điều không hề có ranh giới với Tristan. Và xét trên
góc nhìn ấy, người xem sẽ hiểu vì sao cái chết dữ dội của Tristan dưới nanh
vuốt của một chú gấu ở cuối phim lại được coi là “rất đẹp”. Rất đẹp
cho anh, và cho Huyền thoại mùa thu.
0 comments:
Post a Comment