Thời
của tôi thế đấy là một phần trong 27 khúc “ngẫu hứng” của nhạc sĩ Trần Tiến, được
tác giả tập hợp trong cuốn sách cùng tên. VnTimeless xin trân trọng gửi tới các
bạn nội dung:
![]() |
Ngẫu hứng- Trần Tiến |
Phía
chân trời, nơi giáp biển, có một đám mây lặng lẽ trôi.
Chắc
ở đó có một gã thủy thủ dậy sớm bắn thuốc lào, ngửa mặt nhả khói vào thinh
không.
Tự
nhiên, nhớ anh Sơn (Trịnh Công Sơn)…
Cuối
đời anh cô đơn lắm, chỉ có nhận quyết định về hưu thôi mà buồn cả năm trời.
Bảnh
mắt ra đã gọi mình uống rượu, buồn như gã thủy thủ cuối chân trời.
Kẻ
hay chữ, một ngày không đọc sách. Cái mặt trông đần đần, ngu ngu.
Kẻ
hay làm, một ngày không có việc. Cái người trông bần thần, muốn bệnh. Chả thế vớ
được người hay chữ như anh Hoàng Thiệu Khang, mới ở Bắc vào, anh Sơn vui lắm. Uống
rượu, luận triết, nói cười rổn rang suốt ngày trên cái vườn treo ở nhà. Nhớ lắm
một buổi chiều, ba anh em đang khề khà, bỗng có một em Nhật gõ cửa, xin được hỏi
anh về triết phương Đông. Em lại can tội xinh nữa. Thế là chàng bỏ hai anh em
tôi, líu ríu với người đẹp cả tiếng.
Chờ
lâu quá, thông cảm với ông anh chưa vợ, tôi ra chào, xin phép về. Đi qua nàng,
tự nhiên tôi hát:
“Âm
dương nằm ngang, ngũ hành nằm dọc
Em
chưa biết đọc, em nằm nghiêng…”
-
Hay, hay. “Toa” mới bịa à, tiếp đi, tiếp đi. Quay sang em gái xứ Phù Tang, anh
khoe: “Đấy, âm nhạc phương Đông đấy”. Bây giờ chàng mới tỉnh ra, xin lỗi vì đã
quên bọn tôi.
Từ
hôm ấy, sáng nào anh cũng gọi tôi uống rượu, để nghe tiếp những khúc sau. Nhờ gặp
được tri âm kích động, tôi viết thêm được mấy chục bài nữa rồi tịt ngòi. Trước
khi về cõi bên kia, anh vẫn nhớ dúi cho Bảo Phúc chút tiền, để thu thanh chùm
ngẫu hứng này của tôi. Anh đi rồi, tôi cũng cất hết đi, coi như một kỷ niệm quý
giá của hai anh em.
Nhớ
anh Sơn quá!
Sau
30/04, chợ sách Sài Gòn bày la liệt, sách cũ bán tháo như cho. Tôi mua cả đống
về khoe anh. Chọn vài cuốn để lại, anh bảo tôi vứt hết đi. Rồi anh giới thiệu
tôi những cuốn đáng đọc, không mua được, anh kiếm của bạn bè cho tôi. Ngày ấy,
chở về Bắc là nườm nườm Honda, tủ lạnh, Akai, cassette… Có mình tôi khệ nệ 200
cuốn sách. Cuộc đời tôi như lột xác.
Ngày
ra Hà Nội chơi, anh gặp thêm các danh sĩ Bắc Hà, Nguyễn Tuân, Văn Cao. Tôi dẫn
anh đi gặp các đệ tử của Đốt (Dostoevsky), của Pau-u (Paustovsky), nghe người
ta trêu nhau: Thằng này Pavel lắm, thằng kia dân con nhà Pie Bezukhov (nhân vật
của Tolstoy), con này Acxenia (nhân vật của Sholokhov), đưa con này đi tiếp rượu
ông anh mình… Anh ngớ người, chả hiểu gì về văn hóa thịnh hành ngoài Bắc.
Chẳng
khác gì thằng em, vào Sài Gòn được các tay Zorba chịu chơi (nhân vật của Nikos
Kazantzaki) đưa đi phá đời mút chỉ, gặp các đệ tử của Henry Miller như Phạm
Công Thiện suốt ngày đòi “Phùng Phật sát Phật” mà thấy gớm. May mắn nước nhà
thông thương, tôi được thông tuệ đa chiều, cuộc đời như được lột xác. Tôi hiểu
thêm, ngoài Tổ quốc còn có gia đình. Ngoài cách mạng còn có phụ nữ và tình yêu.
Ngoài tập thể còn có những cá thể độc lập, không bao giờ tự do của mình bị đánh
mất. Chuyện nghe như đùa…
…Người
ta có thể chết vì thiếu hiểu biết, và cũng có thể chết vì không có việc để làm.
Nhưng không ai chết vì không thích đọc sách. Gặp người hay chữ, như đàn bà được
qua đêm với người quân tử, vẫn sướng hơn một đời ở với kẻ tiểu nhân (Nhất dạ
quân tử kiến). Có đọc vẫn có hơn. Đọc làm cho mình bớt ngu đi nhiều lắm. Một hồi
tôi mê anh Pavel, đi đâu áo cũng cài khuy cổ, bị bạn cười: thằng gàn. Đọc thêm
lại mê anh Rakhmetop. Chả là ngày ấy thích hát quá nên học dốt, tôi quyết tâm cạo
trọc đầu, lấy diêm đốt tay xem mình có
nghị lực bỏ hát không. Đúng là… khùng. Rồi đọc, đọc nữa, mới hiểu ra nhiều điều.
không mê ai nữa, mình cứ là mình thôi, đọc sách đỡ ngu hơn thật.
Người
mê sách, gặm chữ như bò gặm cỏ, như mối gặm gỗ, như sư tử gặm xương. Gặm vậy là
vẫn đói. No chữ thì đói cơm. Người có chữ thường đói, nên trông yếu xìu, đến
cái kính cũng không giữ nổi, suốt ngày tụt xuống mũi. Gái mê tiền, không lấy đồ
mọt sách, dài lưng tốn vải. Nhưng mê người có chữ, bởi họ đi đâu cũng được trọng.
Thương
anh!
Ngày
anh Khang, người bạn vong niên của anh mất, tôi tặng mấy cuốn của Osho, Mạc
Ngôn… anh chẳng còn thiết đọc. Rồi khi anh chia lìa cõi trần, tôi ở lại, cũng
như anh, vứt đi tất cả, cả những cuốn sách anh mua cho. Chả còn gì hứng thú. Thế
mới biết, người ta nghiền sách vì có kẻ tri âm đàm đạo. Chung Tử Kỳ không còn nữa,
Bá Nha đập đàn đi là phải.
Thực
ra cũng chẳng cần đến hai trăm cuốn sách ngày đó. “Hành thư loạn tâm”, đọc nhiều
chưa chắc đã là hay, nếu không biết cách đọc. Nhiều khi còn bị “tẩu hỏa nhập
ma”. Đời người có may mắn tìm được sách hay, chỉ cần vài cuốn gối đầu giường là
đủ. Tôi có hai cuốn sách mình thích là trọn bộ Thiền luận của Suzuki Teitaro và cuốn sách hai mươi tờ, Thư gửi một thi sĩ trẻ của Rainer Rilke.
Hai cuốn gối đầu giường, bây giờ cũng biến mất đâu rồi. Gối đầu giường của tôi
bây giờ là… cái gối, vẫn còn phảng phất mùi ẩm mốc của rừng già thời chiến
tranh.
Các
cụ nhà, chẳng có chữ nào, chỉ nghe tiếng ru tuổi thơ, thuộc vài câu ca dao quê
cũ, mà vẫn sinh ra hàng triệu trí thức. Các cụ đọc trong chính nỗi bất hạnh của
mình, trong nhọc nhằn và niềm khát sống.
Đã
đành, ngôi nhà không có sách trông hoang lạnh. Mặt người không có chữ trông vô
hồn.
Nhưng
cuốn sách cần đọc nhất, vẫn chính là: “Đời mình”.
Trích sách Ngẫu hứng, Nhà xuất bản Hội Nhà văn và First News
0 comments:
Post a Comment