Năm 1957, cuốn tiểu thuyết
Atlas Shrugged (tựa tiếng Việt là Người khổng lồ vươn vai) của Ayn Rand được xuất bản,
với đề tài là “vai trò của trí tuệ trong
sự tồn tại của con người”, tác giả đã đưa ra những quan niệm mới mẻ về giá
trị của tiền bạc.
 |
| Tiền bạc có thật sự là nguồn gốc của mọi tội lỗi |
Theo đó, ham mê tiền bạc
không phải là nguồn gốc của mọi tội lỗi. “Sự
ham mê tiền bạc tức là nhận thức được rằng tiền được làm ra nhờ năng lực của
con người và là phương tiện để đổi lấy những gì xứng đáng nhất”… Tiền bạc
chính là thước đo giá trị của trí tuệ, năng lực, nhận thức và đạo đức của mỗi
con người và của cả xã hội, là nguồn gốc của mọi điều tốt đẹp khi người ta nhận
thức đúng đắn về giá trị của nó.
Nếu tiền bạc không phải là
nguồn gốc của mọi tội lỗi thì nguồn gốc của đồng tiền là gì? Tiền là một công cụ
trao đổi, là biểu hiện vật chất của nguyên tắc giao dịch thương mại của con người.
Trong đó, người ta trả giá cho giá trị họ nhận được. Nó không phải là công cụ của
những người ăn mày đi xin ăn bằng những giọt nước mắt, cũng không phải vũ khí của
kẻ cướp dùng vũ lực để chiếm đoạt của cải, mà chỉ có những người biết lao động
mới có khả năng làm ra đồng tiền. Bạn nhận những đồng tiền trả công cho công sức
nỗ lực của mình vì biết rằng, bạn có thể dùng nó để đổi lấy sản phẩm do nỗ lực
của người khác làm ra.
Đồng tiền tồn tại trong
chân lý rằng mọi người có quyền sở hữu lao động và trí tuệ của bản thân họ. Nó
không cho phép một sức mạnh nào có thể đại diện cho sức lao động của bản thân họ,
trừ khi đó là sự tự nguyện của một người bán đi sức lao động của mình để nhận về
tiền công. Đồng tiền chỉ cho phép những giao dịch đảm bảo lợi ích của hai bên
trên cơ sở tự nguyện. Đồng tiền đòi hỏi bạn phải nhận ra rằng con người làm việc
để được nhận lợi ích chứ không phải chịu thiệt hại, để có lợi nhuận chứ không
phải mất mát; rằng đồng tiền không phải là trâu ngựa để mang trên vai những nỗi
khổ cực của bạn; rằng bạn phải đem lại cho nó giá trị chứ không phải thương tổn:
rằng sự ràng buộc giữa người với người là sự trao đổi hàng hóa chứ không phải
những khổ đau. Khi đó, khả năng lao động của một người sẽ là những gì mà anh ta
được hưởng. Đó là những quy tắc sống mà công cụ biểu hiện của nó là đồng tiền.
Nhưng tiền chỉ là công cụ. Nó có thể đưa bạn đi bất cứ nơi nào bạn
muốn nhưng nó không đi thay bạn. Nó giúp bạn thỏa mãn những nhu cầu của mình,
nhưng không đem lại cho bạn những nhu cầu đó. Tiền bạc không thể mua được hạnh
phúc cho con người khi họ không hề biết hạnh phúc là gì, không thể đem lại những
quy tắc về giá trị có giá trị, và cũng không đem lại mục đích khi anh ta không
biết mình muốn gì. Đồng tiền không thể mua trí thông minh cho kẻ ngốc, mang lại
sự thán phục cho kẻ hèn yếu, sự kính trọng cho kẻ bất tài. Những người muốn mua
trí tuệ của những người tài giỏi hơn mình bằng tiền chứ không phải bằng lý trí
thì cuối cùng cũng sẽ trở thành nạn nhân của sự kém cỏi của chính họ mà thôi.
Bản án một người đưa ra
cho nguồn sống của mình thì cũng là lời tuyên án cho cuộc sống anh ta. Nếu cái
nguồn sống ấy bị vấy bẩn thì anh ta đã tự làm hại cuộc sống của chính mình. Nếu
bạn kiếm tiền bằng những việc làm không chính đáng, bằng việc thỏa mãn những
thói hư tật xấu hay sự dốt nát của người khác, bằng việc tiếp tay cho kẻ xấu, bằng
việc hạ thấp nhân phẩm, bằng việc làm những điều bạn coi thường với hy vọng nhận
được nhiều hơn khả năng của mình, thì đồng tiền bạn kiếm được đó chẳng đem lại
chút vinh quang nào. Những thứ bạn mua bằng đồng tiền đó không phải là phần thưởng
mà là nỗi ô nhục, không phải là chiến lợi phẩm mà sự hổ thẹn. Khi đó bạn sẽ thấy
rằng đồng tiền quả là tội lỗi bởi nó không giữ lại cho bạn lòng tự trọng, không
cho phép bạn thích thú với những hành vi xấu xa của chính mình.
Bạn cho rằng lòng ham mê
tiền bạc là nguồn gốc của mọi tội lỗi ư? Ham mê một thứ đồng nghĩa với việc bạn
phải am hiểu về nó và biết bản chất của nó là gì. Ham mê tiền bạc tức là nhận
thức được rằng nó được làm ra nhờ năng lực của con người và là phương tiện
phương tiện trao đổi lấy những sản phẩm xứng đáng nhất. Chỉ có những người bán
rẻ tâm hồn mình mới là kẻ lớn giọng nói rằng họ căm ghét đồng tiền vì anh ta có
lí do để nói thế. Những người yêu tiền bạc sẵn sàng làm việc để có tiền và tin
chắc rằng họ xứng đáng với những đồng tiền đó. Đồng tiền đòi hỏi rất cao về phẩm
giá nếu con người muốn kiếm tiền và giữ được nó. Những người không có lòng can
đảm, tự hào hay tự trọng; những người không cảm nhận được mặt tốt đẹp trong quyền
lợi của anh ta đối với đồng tiền; những người không sẵn lòng bảo vệ đồng tiền
mình làm ra như chính mạng sống của mình; những người cảm thấy có lỗi bởi sự
giàu có của mình; tất cả họ sẽ chẳng sung túc được bao lâu hoặc họ không tự
tin, tự hào một cách mạnh mẽ nhất và chính đáng về khối tài sản của họ.
Đồng tiền là thước đo đạo
đức của một xã hội. Khi thương mại được thực hiện không qua thỏa thuận mà nhờ sự
cưỡng ép, khi để được sản xuất bạn phải xin phép một kẻ không hề lao động, khi
tiền chảy vào túi những người buôn bán những ân huệ thay cho hàng hóa, khi người
ta trở nên giàu có nhờ vào quyền lực hay tiền hối lộ hơn là lao động, khi luật
pháp lại đi bảo vệ những kẻ như thế chứ không phải là bạn, khi dối trá được tôn
vinh còn thành thật bị trừng phạt; bạn sẽ thấy rằng xã hội đó đã đến hồi lụn bại.
Đồng tiền cao quý đến nỗi nó không thể chung sống cùng súng đạn hay bạo lực. Nó
không cho phép một xã hội tồn tại dựa vào một nửa là của cải kiếm được còn nửa
kia là sự cướp bóc. Khi trong xã hội xuất hiện những kẻ phá hoại, chúng sẽ bắt
đầu từ đồng tiền bởi đồng tiền là công cụ bảo vệ cho con người và cơ sở tồn tại
của đạo đức.
Nếu bạn vẫn chưa khám phá
ra đồng tiền là nguồn gốc của mọi điều tốt đẹp thì bạn sẽ phải đi đến chỗ tự hủy
hoại mình. Khi đồng tiền không còn là phương tiện lưu thông, giao dịch giữa người
với người, nó sẽ trở thành công cụ. Xương máu, đòn roi, súng đạn hay đồng tiền-
anh chỉ được chọn một và hãy nhanh lên bởi chẳng còn nhiều thời gian cho anh.
0 comments:
Post a Comment