Tiếp theo, chúng ta sẽ đi tìm hiểu các loại ngụy biện trong nhóm ngụy biện nguyên nhân giả:

Rất dễ mắc lỗi ngụy biện trong giao tiếp

26 “Post hoc”

Post hoc bắt nguồn từ một mệnh đề trong tiếng Latin: “Post hoc, ergo propter hoc”, có nghĩa rằng nếu một hành động sau xảy ra sau một hành động trước thì nó là kết quả của hành động trước.

Ví dụ:

- Liên Xô sụp đổ sau khi nhà nước theo chủ nghĩa vô thần. Do đó, chúng ta phải từ bỏ chủ nghĩa vô thần để khỏi bị sụp đổ.

- Từ ngày gặp An tôi gặp đủ mọi chuyện xui xẻo. An chính là vận rủi của tôi.

27. Ảnh hưởng liên đới

Một sự kiện, hành động được cho là gây tác động đến một sự kiện, hành đồng khác, nhưng thực chất thì cả hai đều có cùng một nguyên nhân. Đây cũng chính là một trường hợp của ngụy biện “post hoc”.

Ví dụ: Chúng ta đang trong tình trạng thất nghiệp cao. Nguyên nhân vì do lượng cầu thấp. (Nhưng có thể cả hai sự kiện đó đều có nguyên nhân từ việc lãi suất cao).

28. Ảnh hưởng không đáng kể

Đây là một hình thức ngụy biện mang tính phóng đại từ một ảnh hưởng rất nhỏ. Chẳng hạn như “Hút thuốc lá gây ô nhiễm môi trường ở Hà Nội” là một phát biểu không sai, nhưng ảnh hưởng của thuốc lá đến môi trường rất khiêm tốn khi so với ảnh hưởng của các nguyên nhân khác.

29. Ảnh hưởng ngược chiều

Mối quan hệ giữa nguyên nhân và hậu quả bị đảo ngược chiều để đi đến một kết luận mang tính ngụy biện.

Ví dụ: Ung thư gây ra thói quen hút thuốc lá

30. Nguyên nhân phức tạp

Một sự kiện xảy ra có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, nhưng người ngụy biện có thể đơn giản hóa thành một liên hệ đơn giản. Ví dụ như “Tai nạn giao thông là do đường xấu” có thể đúng, nhưng tai nạn giao thông cũng có thể do người lái xe ẩu trong một điều kiện xấu.